De naam OPENBAAR ENTREPOT op de gevel verwijst naar de vroegere functie van het gebouw: een stapelhuis voor uit het buitenland ingevoerde goederen. In het kantoorgedeelte bevonden zich de burelen van de Douane & Accijnzen van Leuven en het douaneagentschap van de NMBS (de Belgische spoorwegen).
Oud-douanier Georges Vanherck leidt ons rond in het gebouw waar hij vroeger werkte. In dit filmpje vertelt Georges waarom er twee brievenbussen zijn aan dit gebouw.
Eerste Entrepot
Het vroegste entrepot in Leuven bevond zich vanaf 1752 in de Vaartstraat. In 1791 volgde de bouw van een nieuw entrepot in de Stapelhuisstraat. De handel met het buitenland nam toe en het gebouw werd te klein. Van 1846 tot 1849 bouwde architect Francois Henri Laenen een nieuw gebouw op het plein voor de Vaartkom (zie foto). In 1852 werd dit gebouw aan de achterzijde uitgebreid met een zoutmagazijn. In 1897 kwam daar nog een opslagruimte voor suiker bij.
Tijdens wereldoorlog II brak er in 1940 eerst brand uit. Vervolgens werd het gebouw in 1944 volledig vernield door luchtbombardementen. Op de foto zie je nog een stukje van de muur overeind staan. De diensten van de Douane & Accijnzen werden voorlopig ondergebracht op verschillende plaatsen in de stad, onder andere op het Engels Plein en in de Vaartstraat.
©foto: Stadsarchief Leuven
Victor Broos
Van 1954 tot 1956 bouwde architect Victor Broos op dezelfde plaats een nieuw Openbaar Entrepot. Het gebouw is een monument in de zogenaamde ‘pakketbootstijl’. De afgeronde achterkant van het gebouw lijkt op de boeg van een schip. De kleine raampjes doen denken aan patrijspoorten. Op het dak van het ‘schip’ staan vlaggenmasten. De laatste douaniers verlieten het gebouw in 2009.
©foto: Clara Hermans
OPEK
In 2010 krijgt het gebouw een andere bestemming als ‘Openbaar Entrepot voor de Kunsten’, kortweg OPEK genoemd. Verschillende culturele organisaties nemen hun intrek in het gebouw:
muziektheatergezelschap Braakland/ZheBilding; theater- en dansgezelschap fABULEUS; de kunsteducatieve organisaties Artforum, Mooss en WISPER; het departement drama van de Luca School of Arts; de sociaal-artistieke werkplaats De FactorY (30CC); de culturele netwerkorganisatie Vitamine C en het regionaal expertisenetwerk cultuureducatie Magda. Sinds april 2012 voorziet Café Entrepot de bewoners en bezoekers van spijs en drank.
Ondertussen evolueerden de organisaties en het gebouw de laatste jaren enorm. Er werd een daklokaal (mét terras) bijgezet in een eerste verbouwing in 2014. Verschillende organisaties veranderden van naam of fuseerden waardoor de huidige bezetting er zo uit ziet: muziektheatergezelschap Het nieuwstedelijk, theater- en dansgezelschap fABULEUS, de kunsteducatieve organisaties TRILL, Bamm en WISPER, het departement drama van de Luca School of Arts, organisaties voor kunstenaars Copper & Light en sociaal-artistiek atelier De FactorY. Ook Café Entrepot blijft een vaste waarde in OPEK.